Mùi hương có khả năng đặc biệt trong việc tác động đến cảm xúc của chúng ta. Chẳng hạn, ngửi tinh dầu hương thảo (Rosemary) có thể khiến bạn cảm thấy đói, gợi nhớ đến ổ bánh mì hương thảo ấm áp và thơm bơ. Khuếch tán tinh dầu chanh (Lemon) có thể mang đến niềm vui, khơi gợi ký ức về những ly nước chanh mát lạnh bạn từng uống khi còn nhỏ.

Tính chất kích thích của mùi hương không phải là điều bí mật, đặc biệt trong giới khoa học. Các nhà khoa học tin rằng có hai cách chính để mùi hương ảnh hưởng đến cảm xúc của chúng ta: thông qua cơ chế học tập qua liên tưởng (associative learning) và ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương. Hãy tìm hiểu thêm về mối liên kết giữa liệu pháp hương thơm và cảm xúc.

Tác động của Mùi hương đến Tâm trạng & Cảm xúc

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra hiệu quả rõ ràng của liệu pháp hương thơm đối với tâm trạng và cảm xúc.

• Một nghiên cứu lâm sàng so sánh tác dụng của tinh dầu Oải hương (Lavender) với chlordiazepoxide (một loại thuốc giảm lo âu). Kết quả cho thấy, hít tinh dầu Oải hương trong 30 phút cho hiệu quả tương tự việc dùng chlordiazepoxide và giúp giảm bớt lo âu ở người tham gia.

• Trong một nghiên cứu khác, bệnh nhân cao huyết áp được hít hỗn hợp tinh dầu Cam hương, Ylang Ylang và Oải hương trong 4 tuần. Trước và sau nghiên cứu, các yếu tố gây stress được ghi nhận. So với nhóm giả dược (placebo) và nhóm đối chứng, bệnh nhân được hít liệu pháp hương thơm cải thiện nồng độ cortisol trong huyết thanh, huyết áp và giảm stress.

• Một nghiên cứu về tác động đối với tâm trạng so sánh việc hít tinh dầu Chanh (Lemon), Oải hương và nước. Kết quả cho thấy, tinh dầu Chanh nổi bật trong việc cải thiện tâm trạng tích cực so với Oải hương và nước.

• Trong một nghiên cứu khác, ảnh hưởng của việc khuếch tán hỗn hợp tinh dầu cam quýt lên 39 y tá lâm sàng được đo lường. Hỗn hợp này gồm Wild Orange, Lemon, Grapefruit, Mandarin, Bergamot, Tangerine, Clementine và Vanilla. Qua bảng câu hỏi tự báo cáo, kết quả cho thấy hỗn hợp tinh dầu đáng kể cải thiện tâm trạng và giảm stress.

Học tập qua liên tưởng (Associative Learning)

Có vô số bằng chứng về lợi ích của liệu pháp hương thơm đối với tâm trí. Vậy làm thế nào điều đó xảy ra?

Các nhà tâm lý học đồng ý rằng một trong những lý do mùi hương có thể tác động đến tâm trạng là thông qua trải nghiệm cá nhân. Đây là lý do vì sao một số người có thể yêu thích những mùi hương tưởng chừng rất lạ.

Ví dụ, một người thân yêu của bạn thường dùng một loại nước hoa nào đó? Mùi hương đó có thể mang lại cho bạn cảm giác an yên hoặc hạnh phúc. Hay vào ngày đầu tiên đi làm, bạn có ngửi thấy mùi hương đặc trưng nào không? Mùi đó có thể gợi lại cảm giác hồi hộp hoặc phấn khích. Đôi khi, bạn ngửi thấy một mùi hương gợi cảm giác hoài niệm, dù không thể nhớ ra mình đã gặp nó ở đâu.

Cảm xúc mà mùi hương gợi lên có liên quan chặt chẽ đến trí nhớ. Điều này là do mùi hương đi tới hành khứu (olfactory bulb) trong não, vốn kết nối trực tiếp với hạch hạnh nhân (amygdala) và vùng hồi hải mã (hippocampus) – những phần não xử lý cảm xúc và ký ức.

Hệ Thần Kinh

Mặc dù phản ứng cảm xúc với mùi hương có thể mang tính chủ quan, nhưng vẫn có lý do giải thích vì sao một số loại tinh dầu thường có tác dụng tương tự trên một nhóm lớn người. Điều này có thể được giải thích bởi tác động của mùi hương lên hệ thần kinh trung ương. Dưới đây là những gì khoa học cho chúng ta biết.

Não Bộ và Tinh Dầu

Một nghiên cứu so sánh các chỉ số thể chất ở người nghỉ ngơi (nhóm đối chứng), người hít dầu hạnh nhân ngọt (nhóm giả dược) và người hít tinh dầu Hương thảo (Rosemary). Kết quả cho thấy sự khác biệt rõ rệt giữa nhóm hít Hạnh nhân ngọt và nhóm hít Hương thảo. Tinh dầu Hương thảo có tác dụng kích thích, cải thiện tâm trạng, giảm buồn ngủ và mang lại cảm giác tươi tỉnh.

Tinh Dầu Hương Thảo

Tinh Dầu Hương Thảo có mùi hương thảo mộc mạnh mẽ, tác dụng rất tốt cho trí não, cung cấp năng lượng và sự tập trung khi làm việc. 

MUA NGAY

Thêm vào đó, các nhà khoa học quan sát sóng não ở mỗi nhóm. Họ nhận thấy sự gia tăng đáng kể hoạt động sóng beta ở vùng trán của não, vốn liên quan đến khả năng tập trung và nhận thức – hai đặc điểm mà tinh dầu Hương thảo được cho là giúp tăng cường.

Các nhà khoa học cho rằng tác động này xuất phát từ tính chất kích thích của 1,8-cineole và a-pinene, hai thành phần chính trong tinh dầu Hương thảo, giúp kích hoạt hệ thần kinh giao cảm.

Trong một tổng quan khác so sánh các nghiên cứu về điện não đồ (EEG) khi hít nhiều mùi hương, kết quả như sau:

• Tinh dầu Oải hương làm tăng hoạt động sóng beta, khiến đối tượng cảm thấy buồn ngủ.
• Oải hương, Cúc La Mã (Chamomile) và Đàn hương (Sandalwood) làm giảm sóng alpha 1, giúp đối tượng cảm thấy thoải mái hơn.
• Neroli và Bưởi (Grapefruit) làm tăng sóng alpha và theta, giúp đối tượng cảm thấy thư giãn.
• Hoa Nhài (Jasmine) làm tăng sóng beta, giúp đối tượng cảm thấy linh hoạt và lãng mạn hơn.

Các nhà nghiên cứu kết luận rằng các nghiên cứu này cho thấy mùi hương có thể ảnh hưởng đến sóng não, củng cố quan điểm rằng liệu pháp hương thơm có tác động tích cực đến tâm trí. Những nghiên cứu này cũng cho thấy sự tương đồng mạnh mẽ giữa hoạt động sóng não ở người hít cùng một loại hương, chứng minh rằng mỗi loại tinh dầu có thể tạo ra ảnh hưởng tương tự lên cảm xúc.

Kết Luận

Tinh dầu có thể nâng cao chất lượng cuộc sống trên nhiều phương diện, bao gồm cả sức khỏe cảm xúc. Dù chúng ta thường tập trung vào sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần cũng quan trọng không kém. Chúng tôi khuyến khích bạn sử dụng tinh dầu như một công cụ đơn giản để cải thiện cuộc sống hàng ngày, nhằm nuôi dưỡng cả cơ thể lẫn tâm hồn.

*Nguồn:

• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17482442/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17211115/
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2278291/
• https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33463729/
• https://www.scientificamerican.com/article/do-scents-affect-peoples/
• https://www.discovery.com/science/Why-Smells-Trigger-Such-Vivid-Memories
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3700080/

---

*Phản hồi và góp ý: Chúng tôi cung cấp thông tin dựa trên khả năng tốt nhất nhưng do nhiều hạn chế nên không thể tránh khỏi sai sót. Chúng tôi hoan nghênh ý kiến và góp ý từ độc giả để cải thiện chất lượng thông tin. Mọi thông tin trong bài viết không được xem là hướng dẫn sử dụng, chúng tôi không chịu trách nhiệm trong bất kì trường hợp nào. Vui lòng tự kiểm tra và thử nghiệm trước khi làm theo.