Eucalyptol là một hợp chất hữu cơ tự nhiên, thường được biết đến dưới tên gọi khác là 1,8-cineol. Trong điều kiện nhiệt độ phòng, eucalyptol là một chất lỏng không màu, thuộc nhóm ete vòng và monoterpenoid. Được tìm thấy trong nhiều loài thực vật khác nhau, eucalyptol nổi bật với mùi hương đặc trưng giống như long não tươi, mang lại cảm giác mát lạnh và vị hăng dễ chịu.

Thông Tin Chung

• IUPAC name: 1,3,3-trimethyl- 2-oxabicyclo[2,2,2]octane
• Tên khác:
  • 1,3,3-Trimethyl-2-oxabicyclo[2.2.2]octan
  • 1,8-Cineol
  • 1,8-Epoxy-p-menthan
• Số CAS: 470-82-6
• Công thức phân tử: C10H18O
• Khối lượng mol: 154,249 g/mol
• Khối lượng riêng: 0,9225 g/cm³
• Điểm nóng chảy: 1,5 °C (274,6 K)
• Điểm sôi: 176–177 °C (449–450 K)

Cấu trúc phân tử Eucalyptol

Lịch Sử Phát Hiện và Đặt Tên

Năm 1870, nhà hóa học F.S. Cloez đã nhận dạng và đặt tên eucalyptol cho thành phần chủ yếu của tinh dầu từ loài bạch đàn Eucalyptus globulus. Cần lưu ý rằng, tinh dầu bạch đàn là tên gọi chung cho các loại tinh dầu chiết xuất từ nhiều loài bạch đàn thuộc chi Eucalyptus, không nên nhầm lẫn với hợp chất hóa học eucalyptol.

Thành Phần và Phân Bố

Eucalyptol chiếm tới 90% trong tinh dầu của một số loại bạch đàn, khiến nó trở thành một trong những tên gọi phổ biến nhất của hợp chất này. Ngoài bạch đàn, eucalyptol còn được tìm thấy trong các loài thực vật như long não, nguyệt quế, ngải cứu, húng quế, xô thơm, và hương thảo. Với độ tinh khiết đạt từ 99,6% đến 99,8%, eucalyptol có thể được thu nhận với số lượng lớn thông qua quá trình chưng cất phân đoạn từ tinh dầu bạch đàn.

Tinh Dầu Khuynh Diệp

Tinh Dầu Khuynh Diệp là một loại tinh dầu cho hương thơm dễ chịu và nổi bật bởi tác dụng tuyệt vời cho hệ hô hấp, là thành phần chủ yếu trong các sản phẩm dùng giảm ho, long đờm và bổ phổi

Xem chi tiết

Tính Chất Hóa Học

Eucalyptol có mùi giống như long não và vị hăng, tạo cảm giác mát lạnh. Hợp chất này không hòa tan trong nước, nhưng có thể hòa tan trong ete, etanol và cloroform. Điểm sôi của eucalyptol là 176 °C và điểm bắt lửa là 49 °C. Eucalyptol có khả năng tạo ra các sản phẩm cộng kết tinh với các axit halogen, o-cresol, resorcinol, và axit photphoric, giúp ích trong quá trình tinh chế hợp chất.

Ứng Dụng Của Eucalyptol

1. Tạo Hương và Vị

Với mùi thơm và vị hăng dễ chịu, eucalyptol được sử dụng rộng rãi trong các chất tạo mùi, tạo vị và mỹ phẩm. Cineol, nguồn gốc từ tinh dầu bạc hà, được sử dụng để tạo hương vị ở nồng độ thấp (0,002%) trong nhiều sản phẩm như bánh kẹo, thịt, đồ uống, và các sản phẩm nướng.

2. Y Học

Eucalyptol là thành phần chính trong nhiều loại nước súc miệng và thuốc ho. Nó cũng được sử dụng trong thuốc đạn để điều trị một số bệnh liên quan đến đường hô hấp. Các nghiên cứu cho thấy, eucalyptol có thể có các đặc tính chống viêm, kháng khuẩn, giảm đau, và chống oxy hóa, giúp bảo vệ tế bào khỏi stress oxy hóa do các gốc tự do gây ra.

3. Thuốc Trừ Sâu và Xua Côn Trùng

Eucalyptol được sử dụng như một loại thuốc trừ sâu và thuốc xua côn trùng. Đặc biệt, eucalyptol là một trong những hợp chất thu hút các con đực của nhiều loài ong lan (Euglossini), dường như chúng thu thập hợp chất này để tổng hợp các pheromon. Do đó, eucalyptol thường được sử dụng làm mồi nhử để thu hút và thu thập những con ong này cho mục đích nghiên cứu.

Độc Tính Học

Mặc dù eucalyptol có thể được sử dụng theo đường ăn uống như một chất tạo hương vị hay là thành phần trong một số loại thuốc với liều lượng rất thấp, nhưng ở liều lượng cao hơn thông thường, eucalyptol có thể nguy hiểm khi tiếp xúc qua da, miệng hoặc hô hấp. Nó có thể gây ra các tác động cấp tính tới sức khỏe liên quan đến hành vi, đường hô hấp và hệ thần kinh. LD50 (liều gây chết 50%) theo đường miệng là 2.480 mg/kg ở chuột cống, và nó cũng được liệt kê là một độc tố sinh sản đối với cả nam và nữ.

Eucalytop Có Trong Cây Gì?

Công dụng của eucalyptol thay đổi tùy thuộc vào loài thực vật mà nó được tìm thấy. Thực vật chứa eucalyptol có những đặc tính và tác dụng độc đáo. Dưới đây là danh sách một số loài thực vật chứa terpen này.

• Bạch Đàn (Eucalyptus)

Bạch đàn có mùi mạnh mẽ của eucalyptol—một hương thơm tươi mát, sạch sẽ, và sảng khoái với hương camphor và cam chanh. Y học cổ truyền đã sử dụng các loài thực vật chứa tinh dầu bạch đàn trong nhiều thế kỷ để điều trị các vấn đề khác nhau như viêm và nghẹt mũi. Nó thậm chí có thể điều trị một số bệnh về hô hấp.

Cây khuynh diệp (Eucalyptus globulus).

• Hương Thảo (Rosemary)

Hương thảo nổi tiếng với công dụng ẩm thực như một loại thảo mộc có hương vị đặc trưng. Trong y học cổ truyền, hương thảo cũng được sử dụng để giảm đau cơ, tăng cường trí nhớ và cải thiện tiêu hóa. Hương thảo có mùi thảo mộc, gỗ và một chút hương camphor.

• Nguyệt Quế (Camphor Laurel)

Tinh dầu nguyệt quế được sử dụng để điều trị nhiều triệu chứng, bao gồm nghẹt mũi, nhiễm trùng, viêm, kích ứng và đau cơ. Trong y học cổ truyền, nó được sử dụng để giảm đau, hạ nhiệt và thậm chí để hồi sinh. Nó có thể được khuyến nghị cho những người mắc các bệnh liên quan đến viêm như viêm khớp. Mùi hương mạnh mẽ, giống camphor của nó là đặc trưng và nặng mùi eucalyptol.

• Tràm Trà (Tea Tree)

Tinh dầu tràm trà chứa eucalyptol, thường được sử dụng trong y học cổ truyền vì tính chất kháng khuẩn của nó. Nó có thể giúp điều trị các triệu chứng của các bệnh về da khác nhau, bao gồm mụn trứng cá, vết cắt và nhiễm trùng. Tinh dầu tràm trà có mùi hương tươi mát, mang hương camphor, nổi bật với eucalyptol.

Tinh Dầu Tràm Trà

Tinh Dầu Tràm Trà nổi tiếng nhờ khả năng kháng viêm, kháng virus mạnh mẽ. Ngoài ra, tinh dầu còn mang mùi hương thảo mộc tươi mát và khả năng thanh lọc không khí nổi bật

Xem chi tiết

• Lá Nguyệt Quế (Bay Leaves)

Lá nguyệt quế là một loại thảo mộc ẩm thực, nhưng cũng đã được sử dụng trong y học để hỗ trợ tiêu hóa và giảm các triệu chứng về hô hấp. Hương thơm cay nồng, thơm ngát của chúng có một chút hương của eucalyptol và đinh hương.

Các Loài Thực Vật Khác Chứa Eucalyptol Gồm:

• Húng quế
• Xô thơm
• Bạc hà 

Kết Luận

Eucalyptol là một hợp chất hữu cơ quan trọng với nhiều ứng dụng đa dạng trong công nghiệp, y học và nghiên cứu. Mặc dù có nhiều lợi ích, việc sử dụng eucalyptol cần phải thận trọng do tính chất độc hại của nó khi sử dụng ở liều lượng cao. Với mùi hương dễ chịu và các đặc tính sinh học phong phú, eucalyptol tiếp tục là một thành phần quý giá trong nhiều sản phẩm và nghiên cứu khoa học.