Tinh Dầu Hoa Oải Hương hay Tinh Dầu Lavender được chiết xuất từ hoa oải hương theo phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước là một tinh dầu đa năng và nhiều công dụng nhất. Tinh Dầu Oải Hương được biết đến với nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe và sắc đẹp. Từ việc giảm căng thẳng, cải thiện giấc ngủ đến chăm sóc da và tóc, trị liệu. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá những điều thú vị của tinh dầu diệu kỳ này.

1. Lịch sử Tinh Dầu Oải Hương

Lavandula angustifolia, được biết đến nhiều hơn với tên gọi oải hương, là một loài cây thường xanh lâu năm, đã tạo ra loại tinh dầu được sử dụng nhiều nhất trên thế giới trong hơn 2.500 năm. Oải hương phát triển mạnh trong các vùng khí hậu đại dương với địa hình khô, đá và cát, và có thể được tìm thấy ở khu vực Địa Trung Hải, châu Âu, châu Phi, quần đảo Canary, Trung Đông và Ấn Độ.

Provence là một vùng đất tràn ngập hoa oải hương nổi tiếng.

Tên gọi "Lavender" được cho là bắt nguồn từ từ Latin "lavare," có nghĩa là "rửa," vì nó thường được sử dụng trong tắm và giặt giũ nhờ vào hương thơm dễ chịu. Với mùi hương cân bằng về cả thể chất lẫn tinh thần, oải hương đã được sử dụng phổ biến để thư giãn. Theo các văn bản cổ, Tinh Dầu Oải Hương có các ứng dụng từ y học đến tôn giáo, như để làm sạch vết thương, làm dịu vết bầm tím và kích ứng da, cũng như tạo hương thơm trong các nghi lễ tâm linh. Người Ai Cập sử dụng nó để ướp xác và làm nước hoa, trong khi người La Mã dùng trong tắm và nấu ăn.

Ngay cả các Nữ hoàng cũng bị hấp dẫn bởi nhiều đặc tính của hoa oải hương, không chỉ là mùi thơm của nó. Nữ hoàng của Bretagne, Pháp, Anne de Bretagne đã ủy quyền một cuốn sách cầu nguyện minh họa đẹp mắt để sử dụng cá nhân vào những năm đầu của thế kỷ XVI. Sách cầu nguyện thời Trung cổ thường bao gồm thông tin về các chủ đề khác, chẳng hạn như thuốc men, cung hoàng đạo, v.v. Trong trường hợp cụ thể này, bạn thấy rằng hoa oải hương, được gọi là Aspic Lavandule, được minh họa đẹp mắt và được ca ngợi vì các đặc tính y học của nó.

2. Lợi ích của Tinh Dầu Oải Hương

Về mặt y học, Tinh Dầu Oải Hương được phát hiện có khả năng tiêu diệt vi khuẩn có hại, giảm co thắt cơ, giảm đầy hơi, khử trùng và làm dịu da bị viêm, đặc biệt là ngứa do  bị côn trùng cắn, thúc đẩy quá trình lành nhanh chóng cho da kích ứng và bị sẹo, giảm căng cơ khi được dùng trong massage.

Tinh Dầu Oải Hương

Là một trong những loại tinh dầu đa năng và nhiều công dụng nhất, bạn có thể dùng Tinh Dầu Oải Hương cho nhiều mục đích khác nhau từ hương thơm cho tới trị liệu.

MUA NGAY

Trong liệu pháp hương thơm, Tinh Dầu Oải Hương được coi là một chất an thần nhẹ, giúp giảm căng thẳng bằng cách thư giãn sóng não, đồng thời làm giảm mức cortisol – một hormone căng thẳng. Vì cortisol làm giảm khả năng miễn dịch, Tinh Dầu Oải Hương có thể hỗ trợ hệ thống miễn dịch bằng cách giúp giảm căng thẳng. Oải hương còn được cho là giúp cân bằng hormone, giảm căng thẳng thần kinh, và theo các bằng chứng thực nghiệm, đã giúp giảm cảm giác trầm cảm cho một số người. Với tính chất làm dịu và thư giãn, nó có thể hỗ trợ giấc ngủ cho những người bị mất ngủ.

Tinh Dầu Oải Hương được cho là có nhiều đặc tính trị liệu. Dưới đây là một số lợi ích nổi bật của nó:

• Làm đẹp: Chống khuẩn, chống viêm, khử mùi, làm dịu, tái tạo tế bào, làm lành sẹo.
• Mùi hương: Chống trầm cảm, giảm thấp khớp, chống co thắt, làm thông thoáng, an thần, giảm đau thần kinh.
• Y học: Kháng khuẩn, giảm đau, chống co giật, chống trầm cảm, giảm thấp khớp, chống co thắt, chống viêm, kháng virus, diệt khuẩn, làm dịu, hạ huyết áp, lợi tiểu, tái tạo tế bào, chữa lành vết thương.

3. Trồng và thu hoạch oải hương chất lượng

Điều kiện sinh trưởng của cây oải hương ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng tinh dầu. Mùa vụ, khí hậu, độ ẩm, và thậm chí mức độ che phủ của mây đều ảnh hưởng đến sản phẩm cuối cùng, vì không phải cây nào cũng phù hợp với mọi môi trường. Chất lượng đất cũng là một yếu tố quan trọng – lượng nitơ cao trong đất có thể gây bệnh cho cây oải hương, khiến chúng yếu ớt và giảm sự phát triển của hoa.

Các giống oải hương mỏng manh cần được giữ ấm và không sống được ngoài trời vào mùa đông, do đó phải được trồng trong chậu và đặt trong nhà ở nơi có ánh sáng tốt và thông thoáng. Dù có khả năng chịu mưa lớn, chúng vẫn cần được thoát nước tốt, vì loài cây này phát triển tốt nhất trong các khu vực khô, nóng và có nắng. Độ ẩm cao làm cho cây dễ bị nấm, vì vậy cần có sự thông thoáng không khí tốt để chúng phát triển.

Các loại Tinh Dầu Oải Hương tổng hợp được tạo ra trong phòng thí nghiệm để bắt chước mùi hương của oải hương tự nhiên sẽ có chất lượng kém hơn Tinh Dầu Oải Hương tự nhiên, do sự khác biệt về cấu trúc phân tử. Chỉ có tinh dầu từ cây tự nhiên mới chứa các hợp chất bay hơi có lợi và mang lại những lợi ích thực sự.

Tinh Dầu Oải Hương có thể được tìm thấy trong các tuyến nhỏ ở bên ngoài cánh hoa, trong các vòng cánh hoa bên trong, lá, thân và cành. Thời điểm lý tưởng để chưng cất Tinh Dầu Oải Hương là khi hoa nở hoàn toàn. Nếu chưng cất khi hoa chưa nở đủ, chất lượng tinh dầu sẽ không cao, trong khi hoa càng héo, tinh dầu càng mất đi các phân tử bay hơi, làm giảm mùi hương.

Sản lượng và chất lượng của tinh dầu phụ thuộc vào tuổi đời của cây oải hương cũng như thời tiết. Thời gian thu hoạch thường diễn ra từ cuối tháng 7 đến tháng 8, kéo dài từ bốn đến mười ngày, sau đó chất lượng tinh dầu có thể giảm dần. Việc lập kế hoạch thu hoạch cần thực hiện khi thời tiết lý tưởng – trời sáng và trong, nhưng không quá nóng, lạnh hoặc gió lớn. Một số điều kiện như gió lớn có thể làm tinh dầu bay hơi, trong khi các điều kiện khác như lạnh làm ức chế quá trình phát triển của este trong cây, dẫn đến việc thu hoạch phải trì hoãn cho đến khi thời tiết ấm hơn. Thiếu este trong Tinh Dầu Oải Hương sẽ làm mất đi mùi hương và các đặc tính trị liệu như tác dụng an thần và chống co thắt.

Thu hoạch hoa oải hương bằng máy.

Nếu thu hoạch thủ công, người ta dùng liềm hoặc kéo để cắt các bông hoa oải hương. Trong thu hoạch thương mại, máy móc được sử dụng để cắt hoa và thân cây, và hoa được chứa trong giỏ để mang đến nhà máy chưng cất. Một số loại máy có thể tự động chuyển hoa vào các hộp để đưa thẳng vào quá trình chưng cất, giúp tăng tốc độ thu hoạch. Sau khi hái, hoa oải hương được chưng cất để lấy tinh dầu.

4. Quy trình chiết xuất Tinh Dầu Oải Hương

Giai đoạn chưng cất là bước quan trọng quyết định giá trị của tinh dầu, vì áp suất hoặc nhiệt độ áp dụng lên hoa trong quá trình này có thể thay đổi cấu trúc của các phân tử mùi hương, từ đó thay đổi các thành phần hóa học của dầu. Nếu dầu tiếp xúc với nước tự do trong giai đoạn gia nhiệt trước chưng cất, chất lượng và hiệu quả chiết xuất tinh dầu có thể bị giảm sút.

Sơ đồ phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước.

Tinh Dầu Oải Hương chất lượng cao nhất được chiết xuất từ quá trình chưng cất hơi nước chỉ từ hoa tươi, không bao gồm các phần khác của cây. Người ta cho rằng lần chưng cất đầu tiên sẽ tạo ra tinh dầu trong suốt và chất lượng cao nhất, trong khi lần chưng cất thứ hai tạo ra tinh dầu có màu hổ phách nhạt và mùi hương nồng hơn nhưng kém dễ chịu hơn. Khi chọn mua Tinh Dầu Oải Hương, người tiêu dùng nên quan tâm đến toàn bộ quy trình sản xuất của nhà cung cấp, từ việc thu hoạch trên cánh đồng cho đến đóng chai sản phẩm cuối cùng.

5. Tác dụng của Tinh Dầu Oải Hương

Tinh Dầu Oải Hương có rất nhiều ứng dụng, từ y học, mùi hương đến làm đẹp. Các dạng sử dụng phổ biến gồm tinh dầu, gel, kem dưỡng, xà phòng, dầu gội, xịt khoáng và nến thơm.

Trong liệu pháp hương thơm, hương thơm của Tinh Dầu Oải Hương khi được hít vào sẽ kích hoạt các thụ thể mùi trong não, giúp cơ thể và tâm trí thư giãn. Tương tự, vài giọt tinh dầu trên gối có thể giúp ngủ nhanh hơn và sâu hơn, giảm các cơn thức giấc. Khả năng giảm căng thẳng và lo âu của Tinh Dầu Oải Hương cũng hỗ trợ trong việc giảm triệu chứng say xe và cải thiện tâm trạng. Tinh Dầu Oải Hương còn được cho là có thể giảm các triệu chứng của viêm mũi dị ứng khi hít vào sâu.

Khi pha loãng với dầu nền và bôi ngoài da, Tinh Dầu Oải Hương giúp dưỡng ẩm cho da khô nứt và lão hóa. Với đặc tính kháng khuẩn và kháng nấm, Tinh Dầu Oải Hương có thể làm giảm ngứa và sưng do côn trùng cắn. Tinh dầu này cũng giúp làm dịu các vết bỏng và vết thương nhỏ, giảm đau, cầm máu và ngăn ngừa nhiễm khuẩn. Ngoài ra, Tinh Dầu Oải Hương còn có khả năng khôi phục làn da bị lão hóa và dễ nổi mụn, làm chậm quá trình lão hóa nhờ tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ, và cải thiện tình trạng da bị chàm và vẩy nến. Trong chăm sóc tóc, Tinh Dầu Oải Hương là một chất khử trùng hiệu quả, giúp loại bỏ chấy, trứng chấy và gàu khi xoa lên da đầu.

Khi dùng dưới dạng xịt, Tinh Dầu Oải Hương có thể hoạt động như một loại nước hoa tự nhiên và chất làm thơm không khí không độc hại, tạo không gian thư giãn, đặc biệt phù hợp với phòng ngủ. Trong phòng tắm, xịt Tinh Dầu Oải Hương lên khăn để tạo hương thơm dễ chịu và thư giãn.

6. Lợi ích của các loại Tinh Dầu Oải Hương

Có hơn 30 loài oải hương và hàng trăm kiểu gen được phân biệt dựa trên hình dáng và thành phần hóa học của tinh dầu. Có 3 loài chính thuộc chi "Lavandula" sản xuất tinh dầu, bao gồm oải hương Anh (Lavandula angustifolia) và oải hương Spike (Lavandula latifolia). 

Thành phần hóa học của Tinh Dầu Oải Hương bao gồm hơn 100 chất, trong đó có: linalool, linalyl acetate, camphor, limonene, cineole, tannin, coumarin, flavonoid, triterpen và perillyl alcohol. Những thành phần chính bao gồm 1,8-cineole, limonene, linalool, camphor, linalyl acetate, lavendulyl acetate, terpinen-4-ol, a-pinene, cis-ocimene, 3-octanone, trans-ocimene và caryophyllene.

Bảng sau nêu bật các loại Tinh Dầu Oải Hương phổ biến nhất cùng với tên thực vật, xuất xứ và lợi ích của chúng:

7. Chống Chỉ Định Với Tinh Dầu Oải Hương

Tinh Dầu Oải Hương có thể làm tăng hiệu quả của các loại thuốc như thuốc ngủ hoặc thuốc điều trị trầm cảm. Tinh Dầu Oải Hương có thể gây buồn ngủ và cần tránh sử dụng trước khi phẫu thuật hoặc gây mê.

Ngoài ra, không có đủ nghiên cứu để chứng minh tinh dầu an toàn cho phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú. Đặc biệt, phụ nữ mang thai trong tam cá nguyệt thứ ba nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Cha mẹ cần thận trọng khi sử dụng cho trẻ em, đặc biệt là bé trai trước tuổi dậy thì, do ảnh hưởng của tinh dầu đến hormone.

*Phản hồi và góp ý: Chúng tôi cung cấp thông tin dựa trên khả năng tốt nhất nhưng do nhiều hạn chế nên không thể tránh khỏi sai sót. Chúng tôi hoan nghênh ý kiến và góp ý từ độc giả để cải thiện chất lượng thông tin.