Muỗi Anopheles là gì?

Anopheles là một chi muỗi nổi tiếng nhất với vai trò là véc-tơ chính truyền bệnh sốt rét cho người. Trong hơn 450 loài Anopheles đã được ghi nhận, khoảng 40 loài có khả năng truyền ký sinh trùng sốt rét ở người đủ hiệu quả để gây bệnh đáng kể. Những loài “khét tiếng” nhất, như Anopheles gambiae và Anopheles funestus, xuất hiện nhiều ở khu vực hạ Sahara châu Phi và rất thích hút máu người, khiến chúng trở thành véc-tơ truyền bệnh cực kỳ hiệu quả.

Đặc điểm hình thái

• Kích thước & hình dạng: Muỗi Anopheles thường nhỏ hơn các loài muỗi khác, thân mảnh dài và chân dài, trông mong manh. Cánh của chúng thường có những vảy đen trắng tạo thành hoa văn đốm đặc trưng.

• Đầu & bộ phận miệng: Chúng có vòi hút (proboscis) dài hướng ra trước để hút máu và một đôi xúc biện hàm (maxillary palps) dài gần bằng vòi – đây là đặc điểm phân biệt quan trọng với các chi muỗi khác.

• Tư thế nghỉ: Khi đậu, muỗi Anopheles giữ bụng chếch lên trên, trái ngược với các muỗi khác thường nằm song song bề mặt.

Vòng đời

Muỗi Anopheles trải qua bốn giai đoạn: trứng, ấu trùng, nhộng và trưởng thành.

• Trứng: Con cái đẻ trứng rời rạc trên mặt nước; mỗi trứng có hai phao nhỏ ở hai bên. Trứng không chịu được khô và nở sau 2–3 ngày.

• Ấu trùng: Ấu trùng nằm song song mặt nước (không như ấu trùng muỗi khác) và ăn vi sinh vật. Chúng không có ống thở đuôi nên phải thường xuyên trồi lên mặt nước để thở.

• Nhộng: Nhộng có hình phẩy (,) và cũng phải nổi lên để hô hấp. Vài ngày sau, muỗi trưởng thành chui ra.

• Trưởng thành: Muỗi cái cần bữa máu để phát triển trứng, còn muỗi đực hút mật hoa. Con cái có thể sống tới một tháng nhưng ngoài tự nhiên thường chỉ 2 tuần trở xuống.

Vai trò trong truyền bệnh sốt rét

Chỉ muỗi cái Anopheles mới truyền sốt rét vì chúng cần máu để phát triển trứng. Khi muỗi cái đốt người nhiễm, nó hút luôn ký sinh trùng Plasmodium, ký sinh trùng này phải phát triển trong cơ thể muỗi (gọi là thời gian ủ ngoại sinh) từ 10–21 ngày (tùy nhiệt độ và loài ký sinh trùng) trước khi muỗi có thể truyền sang người khác. Không phải loài Anopheles nào cũng là véc-tơ hiệu quả – những loài ưa hút máu người (tính người cao) và sống gần nơi ở của con người nguy hiểm nhất.

Sinh thái & tập tính

• Môi trường sống: Ấu trùng Anopheles gặp ở nhiều thủy vực, nhưng đa số ưa nước sạch, ít ô nhiễm như đầm lầy, ruộng lúa, ven suối chảy chậm.

• Hoạt động: Phần lớn Anopheles hoạt động hoàng hôn/bình minh (crepuscular) hoặc ban đêm; vài loài ưa đốt hay nghỉ trong nhà, số khác ngoài trời.

• Phân bố: Muỗi Anopheles có mặt khắp thế giới trừ Nam Cực; nguy cơ truyền sốt rét cao nhất ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Lăn Đuổi Muỗi KePha Antimos Oil

Lăn Đuổi Muỗi KePha Antimos Oil được phát triển 100% từ 7 loại tinh dầu nguyên chất cho hiệu quả đuổi muỗi cao, hương thơm dễ chịu và an toàn cho trẻ nhỏ.

MUA NGAY

Bảng tóm tắt về muỗi Anopheles

Tổng kết: Muỗi Anopheles là loài côn trùng thân mảnh, chân dài, cánh đốm, tư thế nghỉ đặc trưng. Chúng là véc-tơ duy nhất truyền sốt rét ở người, vì vậy luôn là trọng tâm của các chương trình y tế cộng đồng tại vùng lưu hành.

*Nguồn tham khảo

• https://www.britannica.com/animal/Anopheles
• https://eu.biogents.com/anopheles-malaria-mosquitoes/
• https://en.wikipedia.org/wiki/Anopheles
• https://targetmalaria.org/fact-sheets/anopheles-gambiae-s-l-morphology-life-cycle-ecology/
• https://www.cdc.gov/mosquitoes/about/life-cycle-of-anopheles-mosquitoes.html
• https://noul.com/en/board_news_blog/how-malaria-is-transmitted-mosquitos/

---

*Phản hồi và góp ý: Chúng tôi cung cấp thông tin dựa trên khả năng tốt nhất nhưng do nhiều hạn chế nên không thể tránh khỏi sai sót. Chúng tôi hoan nghênh ý kiến và góp ý từ độc giả để cải thiện chất lượng thông tin. Mọi thông tin trong bài viết không được xem là hướng dẫn sử dụng, chúng tôi không chịu trách nhiệm trong bất kì trường hợp nào. Vui lòng tự kiểm tra và thử nghiệm trước khi làm theo.